วรรณคดี เรื่อง พระโคบุตร
******************************************
เป็นนิทานเรื่องแรกที่ สุนทรภู่แต่งขึ้น และยังเป็นนิทานเรื่องแรก ที่แต่งโดยคำกลอน ซึ่งก่อนหน้านั้น นิทานส่วนใหญ่จะแต่งเป็นร่ายบ้าง ลิลิตบ้าง
สำหรับเรื่องโคบุตรนี้ เรื่องราวเริ่มต้นที่ พระอาทิตย์(สุริยเทพ) ได้ลงมามีความสัมพันธ์กับเทพธิดาในดอกบัวจนเกิดโอรสด้วยกัน ด้วยกฎแห่งสวรรค์ ทำให้พระอาทิตย์ไม่สามารถเลี้ยงดูโอรสได้ จึงได้นำโอรสน้อยมาฝากให้ราชสีห์สองผัวเมียช่วยเลี้ยงดู โดยราชสีห์สองผัวเมียเลี้ยงดูโอรสของพระอาทิตย์ด้วยความรักใคร่ทนุถนอมยิ่งนัก จนเจริญวัยขึ้นมา จนวันหนึ่ง พระอาทิตย์ก็ได้ปรากฏองค์ขึ้น และได้บอกความจริงให้ทราบ พร้อมกับพระราชทานนามให้โอรสน้อยว่า โคบุตร และยังได้มอบเครื่องทรงกับสร้อยสังวาล และลูกแก้ววิเศษที่ทำให้เหาะเหิรเดินอากาศได้ให้พระโคบุตรอีกด้วย
พระอาทิตย์ได้ให้พระโคบุตรผู้เป็นโอรสออกท่องไปในโลกกว้างเพื่อหาเมืองเพื่อขึ้นทำการปกครองต่อไป พระโคบุตรจึงออกเดินทางทันที โดยที่ราชสีห์ได้มอบผงยาวิเศษที่ใช้ชุบชีวิตคนขึ้นมาได้ให้พระโคบุตรด้วยเช่นกัน
พระโคบุตรเมื่ออายุได้ ๗ ขวบ ก็ออกเดินทางจนมาถึงสระบัวแห่งหนึ่ง และได้พบกับ เจ้าหญิงมณีสาคร กับ พระอรุณกุมารผู้เป็นอนุชากำลังจะถูก ยักษ์สี่ตนทำร้าย โคบุตรจึงได้เข้าไปช่วยและฆ่ายักษ์ทั้งสี่ตนนั้นตายทั้งหมด
เจ้าหญิงมณีสาครได้เล่าว่า ตนและพระอนุชาเป็นโอรสและธิดาของ ท้าวพรหมทัต และ พระนางปทุมทัศ แห่ง นครพาราณสี แต่ได้มี ปุโรหิตชั่วช้าคนหนึ่ง สมคบคิดกับ ลูกชายโค่นล้มราชบัลลังก์และปลงพระชนม์ท้าวพรหมทัตกับพระนางปทุมทัศสิ้นพระชนม์ ส่วนตนและพระอรุณกุมารหนีออกมาได้ พระโคบุตรจึงได้อาสาที่จะกู้ราชบัลลังก์กลับคืนมาให้ นอกจากนี้ พระโคบุตรยังได้นำผงยาวิเศษที่ได้จากราชสีห์ชุบชีวิตยักษ์สี่ตนขึ้นมาเพื่อให้ช่วยตนในการครั้งนี้ด้วย
พระโคบุตรกับยักษ์ทั้งสี่ตนช่วยกันกอบกู้ราชบัลลังก์แห่งเมืองพาราณสีกลับคืนมาได้สำเร็จ และชุบชีวิตท้าวพรหมทัตกับพระนางปทุมทัศขึ้นมา ทำให้ทั้งสองพระองค์ซึ้งในน้ำใจของพระโคบุตรยิ่งนัก จึงได้รับพระโคบุตรเป็นลูกบุญธรรม
พระโคบุตรอาศัยในเมืองพาราณสีได้ปีกว่าๆ ก็ออกเดินทางอีกครั้ง โดยคราวนี้ พระอรุณกุมารได้ขอติดตามไปด้วย
ทั้งสองออกได้เหาะข้ามทะเล และได้พบกับยักษ์ชื่อ หัสกัณฐ์มัจฉา ซึ่งเป็นยักษ์ครึ่งปลา มี ๒๐ มือ หมายจะทำร้าย จึงได้เกิดการต่อสู้กัน แต่พระโคบุตรไม่สามารถฆ่าหัสกัณฐ์มัจฉาได้ เทวดาจึงปรากฏกายขึ้น และบอกพระโคบุตรว่า หัสกัณฐ์มัจฉาเคยได้พรจากเทพเจ้าว่าต้องตายด้วยน้ำมือของสัตว์เดรัจฉานเท่านั้น และในบริเวณไม่ไกลจากนั้น มีฝูงลิงอาศัยอยู่ ให้พระโคบุตรไปตาม พญาลิงเผือกซึ่งเป็นจ่าฝูงมา แล้วมอบแหวนวิเศษให้ พญาลิงเผือกจึงขว้างแหวนวิเศษนั้นใส่หัสกัณฐ์มัจฉา จนถึงแก่ความตายทันที
หลังจากนั้น พระโคบุตรและพระอรุณกุมารก็อาศัยอยู่กับฝูงลิงนั้นจนเติบโตเป็นหนุ่ม จึงได้ลาฝูงลิงและออกเดินทางต่อไป เมื่อพระโคบุตรและพระอรุณกุมารออกเดินทางมาจนถึง เมืองกาหลง ของ ท้าวหลวิราช ซึ่งท้าวหลวิราชมีธิดานามว่า พระนางอำพันมาลา ซึ่งเลิศด้วยพระสิริโฉมยิ่งนัก พระโคบุตรหลงรักนางแต่แรกเห็น ซึ่งนางก็หลงรักพระโคบุตรตั้งแต่แรกเห็นเช่นเดียวกัน ทั้งคู่รักกันและได้พานางหนีออกมาจากเมืองกาหลงไปด้วยกัน
พระโคบุตร นางอำพันมาลา และพระอรุณกุมารได้เดินทางกลับสู่เมืองพาราณสีอีกครั้ง ซึ่งท้าวพรหมทัต เตรียมจะยกราชบัลลังก์ให้แก่พระโคบุตร แต่พระโคบุตรกล่าวว่า ตนมิได้มีเชื้อสายแห่งนครพาราณสีแต่กำเนิด ราชบัลลังก์แห่งเมืองพาราณสีควรจะเป็นของพระอรุณกุมารมากกว่า ดังนั้นอรุณราชกุมารจึงได้ครองเมืองพาราณสีต่อจากพระบิดา
พระอาทิตย์ผู้เป็นบิดาของโคบุตรเห็นดังนั้น จึงได้สร้างเมืองใหม่ให้พระโคบุตรปกครอง ชื่อว่า เมืองปราการบรรพต โดยมีนางอำพันมาลา และนางมณีสาครเป็นมเหสีอยู่เคียงข้างนั้นเอง
หลังจากอภิเษกสมรสแล้ว พระโคบุตรก็เอาแต่หลงใหลนางมณีสาคร จนนางอำพันมาลาที่กำลังตั้งครรภ์อ่อนๆ เกิดความอิจฉายิ่งนัก นางสร้อย ซึ่งเป็นนางรับใช้ของนางอำพันมาลาจึงได้ไปหา เถรกระอำ พระจอมขมังเวทย์ให้ช่วยทำเสน่ห์ให้พระโคบุตรหลงใหลนางอำพันมาลา และพิธีก็ได้ผล พระโคบุตรเอาแต่หลงใหลนางอำพันมาลาจนไม่สนใจกิจการงานเมือง และนางมณีสาครเลย จนกระทั่งความจริงได้ปรากฏ พระโคบุตรก็ทรงกริ้วนางอำพันมาลามาก และได้ลงโทษโดยการเนรเทศนางอำพันมาลาออกจากเมือง ซึ่งนางอำพันมาลาได้รอนแรมอยู่ในป่าจนสลบไป
หลังจากนางอำพันมาลาสลบอยู่กลางป่า ราชสีห์ที่เคยเลี้ยงดูพระโคบุตรเมื่อครั้งเยาว์วัยมาพบเข้า จึงได้พาไปอาศัยอยู่ด้วยจนนางให้กำเนิดโอรสที่มีใบหน้าละม้ายคล้ายพระโคบุตรยิ่งนัก ด้วยความสงสัย ราชสีห์จึงได้ถามจนทราบความว่าเรื่องมีที่มาอย่างไร ราชสีห์จึงพานางอำพันมาลาไปเข้าเฝ้าพระโคบุตรทันที
เมื่อได้เห็นหน้าโอรสน้อย พระโคบุตรก็ใจอ่อน จึงรับนางอำพันมาลาซึ่งสำนึกผิดแล้วและพระโอรสกลับเข้ามาอยู่ในเมืองเหมือนเคย ซึ่งขณะนั้น นางมณีสาครเองก็มีโอรสน้อยเช่นกัน พระโคบุตรจึงตั้งชื่อโอรสอันเกิดจากนางมณีสาครว่า มณีสุริยัน และตั้งชื่อโอรสอันเกิดจากนางอำพันมาลาว่า อำพันสุริยา
กล่าวถึง ตะวันยักษ์นาคา สหายของยักษ์หัสกัณฐ์มัจฉา เกิดความแค้นที่พระโคบุตรสังหารสหายของตน จึงได้ส่ง นางมณีกลีบสมุทร ซึ่งเป็นธิดา ให้ไปจับตัวพระโคบุตรมาให้ตนสังหารเสีย ซึ่งนางมณีกลีบสมุทรได้แปลงกายเป็นสาวสวยเข้ามายั่วยวนพระโคบุตรจนหลงใหลและนางก็หลงรักพระโคบุตรเช่นเดียวกัน
วันเวลาผ่านไปจนนางมณีกลีบสมุทรตั้งครรภ์อ่อนๆ ก็นึกถึงหน้าที่ที่บิดาของตนสั่งมาได้ จึงจับตัวพระโคบุตรไปให้ตะวันยักษ์นาคา แต่ก็ได้ขอร้องให้บิดาไว้ชีวิตพระโคบุตรด้วย เพื่อเห็นแก่ลูกในท้องของตน ในที่สุด ตะวันยักษ์นาคาก็ใจอ่อน จึงยอมปล่อยพระโคบุตรไป
พระโคบุตรและมเหสีทั้งสามจึงปกครองเมืองปราการบรรพตด้วยทศพิธราชธรรม อย่างสงบสุขร่มเย็นนับแต่นั้นมาตราบจนสิ้นอายุขัย แล้วทั้ง ๔ พระองค์ก็จุติไปปฏิสนธิเป็นเทพบุตรและเทพธิดาบนสรวงสวรรค์เช่นเดิม
ขอขอบคุณ
http://www.dek-d.com
